Het Bandwagon-effect: definitie, voorbeelden en praktische tips

Introductie

Mensen hebben vaak de neiging om de massa te volgen, soms zelfs als het indruist tegen hun eigen overtuigingen. Ze haken eenvoudigweg aan bij de ‘bandwagon’. Maar wat houdt het bandwagon-effect precies in, en hoe kun je dit als mkb-ondernemer strategisch benutten om je bedrijf te laten groeien?

Wat is het bandwagon effect?

Het bandwagon effect is de neiging van mensen om het gedrag of de overtuigingen van anderen over te nemen, simpelweg omdat anderen dat ook doen (Leibenstein, 1950).

De keuzes van andere mensen en sociale druk zorgen ervoor dat je met de groep meegaat. De beste keuze lijkt de meest populaire keuze te zijn, en niet onze persoonlijke keuze. Het niet zelf kritisch blijven denken, kan er echter voor zorgen dat je keuzes maakt die jou helemaal niet ten goede komen en waar je later spijt van hebt (Asch, 1951).

Het bandwagon effect is afgeleid van de slogan ‘Jump on the bandwagon’, die tijdens de Amerikaanse verkiezingen van 1848 bedacht werd toen presidentskandidaat Zachary Taylor op de circus bandwagon sprong: een kar die vroeger een band door de parade droeg. Al snel zeiden mensen dat andere presidentskandidaten ook op de bandwagon hadden moeten springen als ze nu meer succes hadden willen hebben.

Hoe ontstaat het bandwagon effect?

Er zijn een aantal psychologische processen die het bestaan van het bandwagon effect in stand houden.

• Ten eerste is dat onze neiging om te conformeren. We vallen niet graag op. Hoe meer mensen ergens aan meedoen, hoe meer mensen ‘op de bandwagon springen’.
• Ook willen we er graag bijhoren, bij een groep of evenement. We willen niet buiten de boot vallen of buitengesloten worden. Denk aan ‘fear of missing out’, FOMO.
• Daarnaast willen we graag gelijk hebben. We willen dus bij de groep horen die het bij het ‘rechte eind’ heeft en als meer mensen overtuigd lijken van een idee of product, zullen zij wel meer informatie hebben of de situatie beter begrijpen (Cherry, 2020).
• Tot slot zorgt het bandwagon effect ervoor dat we niet te lang na hoeven te denken over een keuze. We vertrouwen op de mening van anderen. Dat bespaart tijd en energie. Het is een zogenaamde ‘mentale shortcut’.

Voorbeelden in de praktijk

• Wanneer het ene restaurant veel drukker is dan het naastgelegen restaurant, kan dat mensen overtuigen om het drukke restaurant te kiezen, want daar zal het eten of de service vast beter zijn (Van Herpen, Pieters & Zeelenberg, 2009).
• Wanneer je mening over iets gevraagd wordt, wil je misschien niet als eerste antwoorden, maar zodra een aantal mensen het voortouw genomen hebben, spring je ook op de bandwagon. Denk aan discussies in Facebookgroepen (Wang et al., 2015).
• Je zoon twijfelt naar welke middelbare school hij zal gaan, maar kiest uiteindelijk degene waar zijn vriendjes ook naartoe gaan.
• Als bedrijven zien dat concurrenten succes behalen met bijvoorbeeld agile werken, implementeren ze dit ook in de hoop op vergelijkbaar succes, zelfs als ze niet volledig begrijpen hoe het werkt of of het wel geschikt is voor hun bedrijf.

Het bandwagon effect in je voordeel gebruiken

Ondernemers zetten het bandwagon effect veelvuldig in voor marketingdoeleinden:

• Recensies, reviews en mond-tot-mondreclame kunnen het gevoel geven dat je er ook bij moet horen.
• Laat in je visuele reclame mensen zien die het product gebruiken.
• Benadruk het als een product een bepaalde prijs heeft gewonnen, genomineerd is voor een award of een certificaat heeft behaald. Wie wil het winnende product nu niet hebben?
• Overtuig geïnteresseerden door te vermelden hoeveel mensen hen al voorgingen.
• Geef mensen alleen de kans om lid te worden via een uitnodiging van iemand die al lid is.

Bronnen

Asch, S. (1951). “Effects of Group Pressure upon the Modification and Distortion of Judgments.” P. 260–70 in Organizational Influence Processes.

Cherry, K. (2020). “The Bandwagon Effect Is Why People Fall for Trends”.

Leibenstein, H. (1950). “Bandwagon, Snob, and Veblen Effects in the Theory of Consumers’ Demand“.

Van Herpen, E., Pieters, R. & Zeelenberg, M. (2009). “When demand accelerates demand: Trailing the bandwagon“. Journal of Consumer Psychology. 19 (3): 302–312.

Wang, K. C., Lai, C. M., Wang, T. & Wu, S. F. (2015). “Bandwagon effect in Facebook discussion groups”. In Proceedings of the ASE BigData & Social Informatics 2015 (p. 1-6).