Het Dunning-Kruger effect uitgelegd voor ondernemers

Introductie

Heb je wel eens meegemaakt dat iemand vol overtuiging iets vertelde wat helemaal niet klopte?  Had jij toevallig echt verstand van het onderwerp en degene die het vertelde een heel stuk minder? Dan had deze persoon in kwestie waarschijnlijk last van het Dunning-Kruger effect. Lees verder als je als ondernemer niet in deze val wilt trappen!

Wat is het Dunning-Kruger effect?

Het Dunning-Kruger effect is een cognitieve bias waarbij mensen geloven dat ze slimmer en capabeler zijn dan ze in werkelijkheid zijn.

Mensen die incompetent zijn in een taak schatten hun prestaties hoger in dan ze in werkelijkheid zijn, omdat het metacognitieve vermogen ontbreekt om hun eigen incompetentie in te zien (Dunning & Kruger, 1999).

Wanneer je beginnende kennis en/of ervaring opdoet over een nieuw onderwerp weet je nog niet wat je nog niet weet over het onderwerp. Daardoor overschat je je kennis over het onderwerp. Door het opgebouwde zelfvertrouwen over wat er in korte tijd geleerd is, overschat je je competentieniveau en denk je dat je al meer weet dan wat werkelijk zo is. Je bent in feite te onwetend om te weten hoe onwetend je bent. Je kunt niet kritisch analyseren in hoeverre je competenties ontwikkeld zijn.

Mensen die wél competent zijn daarentegen, onderschatten hun eigen vermogen en denken dat taken eenvoudig zijn voor iedereen terwijl dat niet zo is.

Het Dunning-Kruger effect is vernoemd naar David Dunning en Justin Kruger, die het effect niet zelf bedachten maar er wel veel onderzoek naar deden.

Hoe ontstaat het Dunning-Kruger effect?

Incompetente mensen hebben de neiging hun capaciteiten hoger in te schatten dan competente mensen, omdat competente mensen zichzelf juist vaak onderschatten. Bij mensen waarbij het Dunning-Kruger effect speelt, zie je ook dat zij de vaardigheid of expertise niet bij anderen herkennen, dat zij niet beseffen dat ze in ernstige mate tekortschieten en dat ze pas na het opdoen van meer competentievaardigheden inzien dat zij van tevoren tekortschoten (Dunning, Johnson, Ehrlinger & Kruger, 2003).

Je bent pas goed in iets wanneer je bepaalde kennis en vaardigheden bezit over dit onderwerp, maar zolang je niet weet dat het juist deze kennis en vaardigheden zijn die je moet bezitten, weet je ook niet dat je ergens nog niet goed in bent. Feedback helpt dan om te herkennen wat er ontbreekt. Het Dunning-Kruger effect wordt beschouwd als een natuurlijk, menselijk verschijnsel en wordt vaak gebruikt om iemands onkunde aan te geven.

Voorbeeld uit de praktijk

Iemand heeft een basiscursus coderen gevolgd. Tijdens de eindopdracht is het gelukt om met succes een eigen website te bouwen. Trots vertelt hij aan iedereen hoe goed hij in coderen is en dat hij er misschien wel zijn fulltime baan van wil maken. Deze persoon heeft echter niet door dat de kennis die hij tijdens de basiscursus opgedaan heeft slechts het begin is van het vakgebied coderen en zal bij een iets moeilijkere taak direct vastlopen.

Mkb-ondernemers lopen hier vaak tegenaan als ze groeien. Ze hebben op kleine schaal succes gehad met hun marketinginspanningen en denken dat deze kennis ook voldoende zal zijn om de volgende stap te maken. Al snel lopen ze vast of nemen onbegrijpelijke beslissingen.

Wat zijn de risico’s van het Dunning-Kruger effect?

Er bestaan altijd risico’s wanneer iemand zichzelf overschat:

• Anderen in gevaarlijke situaties brengen: wanneer je bijvoorbeeld denkt dat je een goede snowboarder bent en dit iemand anders probeert te leren.
• Slechte beslissingen nemen: wanneer je een besluit neemt op basis van de kennis of expertise die je hebt en je denkt dat je alles over dit onderwerp weet om een goede keuze te kunnen maken.
• Slechte prestaties: wanneer je heel zelfverzekerd bent en zeker weet dat je succes gaat hebben, zul je sneller geneigd zijn om zaken af te raffelen en met minder aandacht en concentratie te voltooien.
• Conflicten: wanneer je je niet bewust bent van je onwetendheid en niet openstaat voor kritiek zul je eerder in een conflict raken met iemand die er wel veel van weet.

Hoe kun je het Dunning-Kruger effect voorkomen?

Als ondernemer wil je het Dunning-Kruger effect natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen voor jezelf en je medewerkers. Een aantal tips:

• Omring je met mensen die veel over een onderwerp weten. Zo kun je beter inschatten hoeveel je zelf al weet of hen vragen hoe zij jouw competenties inschatten.
• Wees waakzaam voor blinde vlekken en blijf elkaar feedback geven.
• Houd je verre van situaties waarin het fysiek gevaarlijk kan zijn als je te weinig over het onderwerp weet of bijvoorbeeld je cybersecurity in het geding komt.
• Blijf vervolgtrainingen en verdiepingscursussen aanbieden en/of volgen om je kennis op een bepaald gebied verder uit te breiden.
• Beoordeel eens in de zoveel tijd een project dat goed geslaagd is en benoem wat de factoren waren die ervoor zorgden dat het zo’n succes was.

Bronnen

Kruger, J. & Dunning, D (1999). “Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One’s Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments.” Journal of Personality and Social Psychology

Dunning, D, Johnson, K, Ehrlinger, J. & Kruger, J. (2003). “Why people fail to recognize their own incompetence.” Current Directions in Psychological Science